У Глазга завяршылася 26-я Канферэнцыя ААН па клімаце

З вялікімі кампрамісамі і нечаканай затрымкай. У шатландскім Глазга завяршылася Канферэнцыя ААН па клімаце. На працягу двух тыдняў яе ўдзельнікі спрабавалі размеркаваць абавязацельствы па барацьбе з павышэннем глабальнай тэмпературы. Выніковую заяву ўсё ж узгаднілі, але спадабалася яна далёка не ўсім.

Два тыдні гарачых спрэчак з авертаймам, 150 старонак тэксту і амаль 200 подпісаў. Сусветная канферэнцыя ААН па клімаце зацвердзіла чарговую дарожную карту па барацьбе з выкідамі парніковых газаў. Агульная мэта - не дапусціць павышэння сярэдняй тэмпературы на планеце больш як на 1,5 градуса.

Старшыня канферэнцыі COP26 Алак Шарма адзначыў рэальны прагрэс у пытанні стрымлівання росту глабальнай тэмпературы і сказаў: "Гэта прагрэс, якога мы дабіліся разам. Цяпер нам трэба пераканацца, што амбіцыі ў гэтым дзесяцігоддзі будуць падмацаваны рэальнымі дзеяннямі".

Галоўным сюрпрызам канферэнцыі стала пазіцыя Індыі. Літаральна ў апошні момант дэлегацыя гэтай краіны раскрытыкавала прапісаныя ў пагадненні абавязацельствы па адмове ад выкарыстання вугалю. З-за пратэстаў Нью-Дэлі перамовы зацягнуліся яшчэ на суткі, а фармулёўкі прыйшлося спешна мяняць. Замест "паэтапнай адмовы ад вугалю" ў тэксце прапісалі "паэтапнае скарачэнне". Некаторыя краіны не хавалі сваёй незадаволенасці.

Спецпасланнік Маршалавых астравоў па клімаце Ціна Стыдж выказалася: "Абавязацельствы па вугалю былі адной з самых важных частак пагаднення. Былі адным з вынікаў, якіх мы спадзяваліся дабіцца, каб з гонарам вярнуцца дадому. Мне балюча бачыць, да чаго ўрэшце ўсё гэта звялося. Мы прымаем гэтае рашэнне з вялікай неахвотай".

Зрэшты, шматлікія бачаць вялікі поспех ужо ў тым, што вугаль і выкапнёвае паліва наогул апынуліся згаданыя ў дамове - на папярэдніх канферэнцыях аб іх і зусім не заракаліся. У Глазга таксама дамовіліся аб правілах выканання шостага артыкула Парыжскага пагаднення. Яно прадугледжвае распрацоўку канкрэтных механізмаў рэгулявання эмісій і гандлю вугляроднымі квотамі. Спрэчкі аб іх вялі некалькі гадоў, але ўзгадніць пазіцыі ўдалося толькі зараз. Яшчэ адзін вынік канферэнцыі - напамін развітым краінам выканаць узятыя на сябе абавязацельствы па клімаце. У 2009 годзе на саміце ААН у Капенгагене яны абяцалі штогод выдзяляць дзяржавам, якія сталі на шлях развіцця, па 100 мільярдаў долараў на скарачэнне шкодных эмісій. Аднак дзеянняў за гэтым так і не было. У Глазга іх зноў заклікалі не кідаць словы на вецер.

Кіраўнік кітайскай дэлегацыі на COP26 Чжаа Інмін таксама адзначыў: "Развітыя краіны павінны дапамагчы тым, хто развіваецца, падрыхтавацца да вырашэння праблем змянення клімату. Толькі так дзяржавы змогуць працаваць разам і пераадолець кліматычны крызіс".

Эколагі і актывісты прадказальна назвалі саміт правалам. Іх незадаволенасць выклікаў той факт, што з фінальнага дакумента выключылі частку аб кампенсацыі кліматычнага ўрону краінам, якія сталі на шлях развіцця.

Дырэктар Міжнароднага цэнтра па змене клімату і развіцці Салімул Хук: "Гэта смяротны прысуд для самых бедных людзей на планеце. Найбуйнейшыя забруджвальнікі ім прама сказалі: " Нам усё роўна, мы не дамо вам ні пені"".

Па словах экспертаў ААН, зараз утрыманне вуглекіслаты ў зямной атмасферы амаль такое ж, як 3-5 мільёнаў гадоў таму, калі сярэдняя тэмпература на планеце была на 2-3 градусы вышэй. Калі рост канцэнтрацыі працягнецца, то ўжо да 2030 года свет могуць чакаць новыя тэмпературныя рэкорды, засухі, пажары, буры і тайфуны. На сустрэчы ў Глазга краіны павысілі арыенціры па скарачэнні выкідаў, але і цяперашнія мэты задавальняюць не ўсіх. Брытанскія эколагіі разлічылі, што бягучыя абавязацельствы прадугледжваюць скарачэнне выкідаў на 9 гігатон, тады як для рэальных перамен неабходна як мінімум 20.